Việc Kanye West (Ye) ra mắt meme coin YZY trên Solana vào ngày 21 tháng 8 được quảng bá rầm rộ trên X (Twitter) như một thời khắc văn hóa mới từ một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất trong âm nhạc. Tuy nhiên, thực tế việc triển khai và vận hành meme coin này đã bộc lộ cách thức các token của người nổi tiếng gây thiệt hại cho người dùng và những nhân vật đứng đẩy sóng đằng sau.
Dữ liệu on-chain tiết lộ mối liên hệ kỳ lạ giữa những người nội bộ của YZY và các trader sớm của các meme coin đình đám khác như LIBRA và TRUMP. Các cuộc điều tra cũng cho thấy một nhân vật tên là ‘Mikey Shelton’ đứng sau kế hoạch pump-and-dump nội bộ gây thiệt hại hàng triệu đô cho người dùng.
Hàng triệu đô la thua lỗ vì YZY
Token YZY chính thức được ra mắt ngày 21 tháng 8 năm 2025. Chỉ trong vòng 40 phút sau dòng tweet của Kanye West “xác nhận” token chính chủ, YZY đã tăng vọt lên mức vốn hóa thị trường 3 tỷ USD, trước khi giảm mạnh xuống chỉ còn 1 tỷ USD.
Phân tích của Nansen cho thấy 62.465 ví đã giao dịch YZY trong ngày đầu ra mắt, với những kết quả không hề tươi sáng, trong đó một số ít ví nghi ngờ là tay trong (insider) đã thu về hàng triệu USD trong khi hàng nghìn trader nhỏ lẻ phải chịu thua lỗ.
50,4 triệu USD lợi nhuận được ghi nhận từ 500 ví hàng đầu, trong khi đó có 21,4 triệu USD thua lỗ từ người dùng. Cụ thể hơn, ví lời nhất kiếm được 3 triệu USD, trong khi 1 ví khác ghi nhận khoản lỗ 1,3 triệu USD. Pool thanh khoản YZY/USDC trên Meteora kiếm được 10 triệu USD phí giao dịch.
Đọc thêm: Kayne West ra mắt memecoin YZY với hàng loạt dấu hiệu đáng ngờ
Vai trò mờ ám của “Mikey Shelton”
Một trong những diễn biến đáng chú ý nhất sau khi ra mắt đến từ Mikey Shelton, cái tên đã từng xuất hiện trong vòng tròn quan hệ của Ye đầu năm nay. Vào tháng 2, Ye đã chia sẻ một đoạn hội thoại với Shelton trong đó anh ta nói với Ye: “Bạn chính là thương hiệu. Dù là gì đi nữa thì nó cũng sẽ thành công. Một số thứ tốt hơn những thứ khác. Quan trọng là bạn tin ai.”
Sau khi YZY ra mắt, Instagram Stories của Shelton lan truyền rộng rãi. Trong một story, trên nền đen, anh ta viết: “Ngày tuyệt nhất.” Đính kèm là tin nhắn chat: “Chúng tôi kiếm được 160k USD trong 10 phút đầu. Vẫn chưa bán, chỉ dưới 300.”
Những dòng chia sẻ có ngụ ý rõ ràng: Shelton và nhóm của anh ta đã có quyền truy cập nội bộ, thu về lợi nhuận sáu con số chỉ trong vài phút sau khi token được niêm yết. Dù đó chỉ là khoe khoang hay là sự thừa nhận trực tiếp, thì cách Shelton thể hiện đã làm dấy lên thêm nghi ngờ về giao dịch nội gián quanh YZY.
Ở thời điểm hiện tại, Mikey Shelton đã ẩn hết tất cả bài viết trên Instagram, càng làm dấy lên những nghi ngờ về các giao dịch nội gián của anh ta và Ye với YZY.
Các bằng chứng on-chain về giao dịch nội gián
Nhiều nhà phân tích on-chain đã xác nhận những nghi ngờ này thông qua dấu vết ví. Dethective đã xác định hai ví “sniper” thu về tổng cộng 23 triệu USD từ YZY và một memecoin khác là LIBRA. Những ví này đã được chuẩn bị trước khi ra mắt và bơm lượng lớn qua pool thanh khoản.
Dữ liệu on-chain cho thấy những ví này chỉ giao dịch 2 token là YZY và LIBRA và chưa bao giờ giao dịch token khác, chứng minh rằng đây rõ ràng là các giao dịch nội gián chứ không phải may mắn. Thêm vào đó, Bubblemaps báo cáo rằng người mua YZY đầu tiên chính là Naseem. Đây cũng là trader đã kiếm được hơn 100 triệu USD từ meme coin TRUMP đầu năm nay.
BREAKING: we have found the identity of the FIRST buyer of $YZY
— Bubblemaps (@bubblemaps) August 21, 2025
It’s the same trader who made $100M on $TRUMP
Expert sniper or insider? 🧵 pic.twitter.com/e9oJL2t7jK
Việc phân tích đã liên kết các ví mua meme coin TRUMP, LIBRA và YZY, cho thấy sự nhất quán trong hành vi mua rất sớm các token này. Giao dịch YZY đầu tiên là một lệnh mua 250.000 USD vào ngày 21 tháng 8, và ví đó đã ghi nhận lợi nhuận 800.000 USD trong khi vẫn còn nắm giữ 600.000 USD.
Những phát hiện này đặt ra câu hỏi nghiêm trọng: làm sao cùng những ví này liên tục đứng đầu trong các đợt ra mắt meme coin của người nổi tiếng? Đây là kỹ năng sniping hay quyền truy cập đặc quyền?
Nhiều nhân vật nổi tiếng trong giới crypto thậm chí còn tuyên bố họ đã biết sớm về việc Kanye West ra mắt token. Tuy nhiên, một số đã từ chối tham gia vì lý do đạo đức.
Đọc thêm: Cơn sốt mang tên "YZY" của Kanye West bùng nổ trên Hyperliquid
Tương lai cho YZY và các coin do người nổi tiếng phát hành
Sự kiện YZY phơi bày các mô hình lặp lại trong làn sóng token của người nổi tiếng năm 2025: Các ví nội gián chuẩn bị trước, nạp tiền sẵn trước khi hợp đồng công khai, mua sớm với giá trị giao dịch lớn; nhóm nội gián có tổ chức khi cùng thắng lớn các token như TRUMP, LIBRA và YZY; hàng chục nghìn ví nhỏ lẻ liên tục chịu thua lỗ, trở thành thanh khoản thoát hàng cho những người mua sớm.
So với khối lượng mở đầu 29,5 tỷ USD của TRUMP, con số 724 triệu USD của YZY nhìn thì có vẻ nhỏ hơn. Tuy nhiên kết quả thì hoàn toàn giống nhau: nội gián thắng, người đến sau thua, và thiếu minh bạch trong thị trường.
Liệu Ye có tự mình sắp đặt mọi thứ hay chỉ bị lợi dụng bởi những người xung quanh thì vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng. Tuy nhiên, rõ ràng là YZY đã bổ sung thêm một bài học cảnh báo khác cho việc tin tưởng vào token của người nổi tiếng, khi hàng ngàn nhà đầu tư nhỏ lẻ lại phải trả giá đắt.
